Çiçek Otlu’dan “halay” sorusu

Halay çektikleri ve Kürtçe müzik dinledikleri için birçok kişinin gözaltına alındığı ve tutuklandığı haberleri sıklıkla basında yer alıyor. DEM Parti İstanbul Milletvekili ve İçişleri Komisyonu Üyesi Çiçek Otlu konu üzerine soru önergesi verdi.

Avrupa Demokrat Haber Merkezi

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) milletvekili Çiçek Otlu’nun verdiği soru önergesi şöyle:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki sorularımın İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya tarafından Anayasa’nın 98. İçtüzüğün 96. ve 99. Maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

Çiçek OTLU

İstanbul Milletvekili

Kürt kültüründe; halayın, yerel kıyafetlerin ve Kürtçe müziğin önemli bir yeri vardır. Halay çektikleri ve Kürtçe müzik dinledikleri için birçok kişinin gözaltına alındığı ve tutuklandığı haberleri sıklıkla basında yer almaktadır. Farklı tarihlerde yapılan düğünlerde Kürtçe müzikler eşliğinde halay çektikleri gerekçesiyle İstanbul Bağcılar, Esenyurt, Sultangazi ve Gaziosmanpaşa ilçelerinde yapılan ev baskınlarında 18 kişi gözaltına alınmış ve 11 kişi tutuklanmıştır.

21 Temmuz 2024 tarihinde bir grup gencin Kürtçe müzik eşliğinde halay çektiği görüntülerin sosyal medyada yayınlanmasının ve sosyal medya platformlarında gençleri hedef gösteren, hakaret ve tehdit içerikli paylaşımlar yapılmasının ardından 22 Temmuz 2024 günü evlerine yapılan baskınlarla gözaltına alınmışlardır. Sosyal medyada, kamuya açık alanda halay çeken gençler hakkında ayrımcı ve ırkçı paylaşımların yapıldığı, halka açık alanda halay çekmenin dahi yasaklanması gerektiği yönünde oldukça fazla yorum yapıldığı, X kullanıcısı bir hesabın gençlerin kimlik bilgilerini yayınladığı görülmüştür. Görüntülerin 2024 yılı Kurban Bayramı’nda çekildiği bilinmektedir. 22 Temmuz 2024 tarihinde gözaltı aracında ve emniyete götürülürken polislerce çekildiği ve sosyal medyaya servis edildiği anlaşılan görüntülerde, gençlerin ters kelepçeyle bel ve boyunlarından aşağıya doğru bastırılmak suretiyle aşırı derecede eğilmiş şekilde götürüldükleri, servis aracında yüksek sesle Ölürüm Türkiyem adlı şarkının çalındığı görülmektedir.

Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde bir düğünde yöresel kıyafet giyip çalınan Kürtçe müzik eşliğinde halay çeken 6 kişi gözaltına alınmıştır. 25 Temmuz 2024 tarihinde Siirt Kurtalan ilçesinde bir düğünde kadınların yöresel kıyafetler ile halay çektiği video hedef gösterilmiş, 26 Temmuz 2024 tarihinde Batman ve Siirt’te yapılan ev baskınlarında 6 kadın gözaltına alınmış 2’si çocuk 4 kişi tutuklanmış, 1 kişiye ev hapsi verilmiştir. Mahkeme tutuklama kararında trol hesap olduğu ifade edilen Ajans Muhbir adlı hesabın paylaşımını delil olarak ele almıştır.

Kürtçe müzik eşliğinde halay çekenlerin gözaltına alınması ve tutuklanmasına tepki gösteren Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Bitlis, Barosu, Tunceli, Hakkari, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak Barosu ortak yaptığı açıklamada; birçok şehirde Kürtçe müzik eşliğinde halay çeken yurttaşların çalınan müzik parçası ve atıldığı belirtilen slogan içerikleri üzerinden hedef gösterildikleri, gözaltına alındıkları, gözaltında kötü muamele ile karşılaştıkları ve bazı kişilerin tutuklandıkları, Kürtler ve Kürt meselesi mevzubahis olduğunda devletin güvenlikçi politikaları ve yargısal tasarruflarının devreye girmesinin kabul edilemez olduğu, bu çerçevede halay videoları üzerinden gerçekleştirilen gözaltı ve tutuklama furyasının demokratik bir hukuk devletinde yerinin olmadığı, mevcut kırılgan toplumsal barışı zayıflatmaktan başkaca bir amaca hizmet etmeyen bu tasarruflardan vazgeçilmesi gerektiği, Kürtçe müzik eşliğinde halay çekmek, müzik içeriğinde yer alan ifadeler ile atılan sloganların ifade özgürlüğü kapsamında korunduğu belirtilerek, gözaltına alınan veya tutuklanan yurttaşların serbest bırakılması çağrısı yapılmıştır.

Kürtçe müzik eşliğinde halay çeken kişilerin gözaltına alınmaları ve tutuklanmaları; anayasada tanımlanan, masumiyet karinesine, kanun önünde eşitlik ilkesine, ifade özgürlüğüne, kişisel verilerin korunması ve özel hayatın gizliliği kurallarına açıkça aykırılık teşkil etmektedir.

Bu bağlamda;

1-Kürtçe müzik ile halay çekmek, Kürt kültürüne ait yerel kıyafet giymek neden suç olarak değerlendirilmektedir? Bunun hukuki dayanağı nedir?

2-Sosyal medyada Kürtçe müziğe ve Kürtlerin çektiği halaya karşı nefret saldırılarını engellemeye yönelik çalışmalarınız olacak mıdır?

3-Henüz ifadeleri dahi alınmamış olan gençleri insan haklarına ve yasalara aykırı şekilde gözaltına alan polisler hakkında açılmış bir soruşturma var mıdır?

4-Kürtçe halay çeken kişileri hedef gösteren provokatif paylaşımlar yapan, gençlerin kişisel bilgilerini yayınlayan hesaplar hakkında inceleme başlatılacak mıdır? Bu kişiler hakkında etkin soruşturma yürütülecek midir?

5-Temel görevlerinden biri anayasada belirtilen hak ve hürriyetleri korumak olan İçişleri Bakanı sosyal medya hesabında, gençlerin işkence ve kötü muamele olarak kabul edilen ters kelepçe takılarak gözaltına alındıkları ve araç içerisinde yüksek sesle çalınan ölürüm Türkiye adlı şarkının dinletildiği görüntüleri neden yayınlamıştır? Gençlerin bu şekilde gözaltına alınmasının hukuki dayanağı nedir?

6- 25 kişi Kürtçe müzik eşliğinde halay çektikleri için gözaltına alınırken, konu ile ilgili AİHM, AYM ve Yargıtay kararları neden göz ardı edilmiştir? Bu durumun hukuk devleti olmanın ilkeleri ile çelişmekte olduğu iddiasına ilişkin açıklamanız var mıdır?

7-Uluslararası sözleşmeler ve yasalarla tanımlanan ifade özgürlüğü koruma altına alınacak mıdır?

8-Son 5 yılda Kürtçe müzik ile halay çektikleri ve Kürt kültürüne ait yerel kıyafetler giydikleri için kaç kişi gözaltına alınmıştır? Kaç kişi tutuklanmıştır?